Раман «Людзі на балоце» небагаты падзеямі. Ды і апавяданне ў ім цячэ спакойна. Пісьменнік падрабязна распавядае пра месцазнаходжанне балотнай вёскі Курані, большую частку года адарванай ад усяго свету, аб яе жыхарах, з раніцы да ночы летам і зімой занятых у хаце, у двары, у полі, на балоце, у лесе. Некалькі старонак адведзена апісанню першага сенакосу. Карціны цяжкай сялянскай гарачай пары займаюць у творы асабліва шмат месца і гуляюць дамінуючую ролю ў раскрыцці вядучых чорт характару ўсіх герояў. Гэтак жа пэўныя, маляўнічыя і натхнення карціны палескай прыроды, паказваемай праз ўспрыманне то аднаго, то іншага персанажа. Істотнае месца ў рамане адводзіцца масавым сцэнам, у прыватнасці апісання сходаў, на якіх адбываюцца жорсткія спрэчкі куранёўцаў аб зямлі, веславанні. Пісьменнік ўмее ўбачыць у палескай прыродзе фарбы, не заўважаныя да яго, злавіць яго ў вусным творчасці матывы, не чутныя іншымі , знайсці ў паэзіі сялянскай працы нешта выдатнае ад таго, пра што ўжо распавядалі папярэднікі. Самае ж галоўнае — усё гэта ў яго рамане арганічна звязана з рухам цэнтральных характараў, іх ростам, развіццём, спрыяе раскрыццю у іх усё новых граняў. Пісьменніка нельга папракнуць ні ў празмерным побытапісання. Ідучы знутры вельмі супярэчлівага і дзівосна каларытнага матэрыялу, Іван Мележ імкнецца быць не столькі хранікёрам, побытапісальнікам, колькі мастаком, якія адкрываюць у жыцці новыя, непаўторна своеасаблівыя характары, праз развіццё і сутыкненне якіх выяўляецца гісторыя найважнейшых сацыяльных груп і праслоек, іх філасофія і іх псіхалогія, якія дазваляюць асэнсаваць час, лёсы чалавецтва. Цікава якія праходзяць праз увесь твор вобразы сялян Васіля Дзятліка і Ганны Чарнушкі. Іх шляху дзівяць сваёй звілістыя, характары — нечаканасцю паваротаў, зрываў, уздымаў, уяўнасці нелагічных учынкаў. Глыбокае пранікненне ў думы, спадзяванні, норавы, звычаі беларускага сялянства дазваляе Івану Мележу без якой-небудзь штучнасці надаць раману выразнае сацыяльна — філасоўскае гучанне. Разважаючы пра свой лёс, пра сваю будучыню, яго героі вырашаюць вялікія сацыяльныя і маральныя праблемы — справядлівасці, шчасця, уласнасці ( «багацця » ), індывідуалізму ( « кулацтва » ), калектывізму, хоць самі гэтыя словы яны ўжываюць рэдка.Пісьменнік майстэрсі ўзнаўляе атмасферу беларускай вёскі 1929 года, калі пачалася калектывізацыя. Гут і традыцыйныя начныя « сходкі » сялян, і плёткі баб, спачатку нясмела выказваюць надзею : « Можа , яшчэ нічога такога і не будзе, можа, страхі тыя людскія — пустое » а затым вядучых зацятыя спрэчкі.
Услухоўваючыся ў прамовы Апейкі, Міканор , Накшталт — Ігната, Андрэя Рудня , у рэзкія пярэчанні адстойвае да канца свой кавалак зямлі Васіль Дзятлік, у зласлівыя рэплікі старога Глушака і яго ня стрыманага на грубае слова сына Яўхіма, у жартаўлівыя, але заўсёды поўныя глыбокага сэнсу пярэчанні Зайчыка, сочачы за неверагоднымі душэўнымі перыпетыямі гэтых людзей, мы сапраўды адчуваем непаўторнасць атмасферы, у якой замяніўся самыя асновы сельскага жыцця.