Хутка семдзесят гадоў, як скончылася вялікая вайна. Тады стаяла квітнеючая вясна. На вуліцах абдымаліся незнаёмыя людзі, у радыёпрымачоў выстройваліся чэргі : паслухаць радасныя навіны. Той вясной наш народ пачаў з энтузіязмам аднаўляць руіны страні : ворага прагналі, пара навесці парадак у доме.
Мы не любім воен, таму што іх пачынаюць за свае інтарэсы палітыкі, багацеі або фанатыкі. Але Айчынная вайна называецца Вялікай, бо вялікі быў народны подзвіг. Людзі ваявалі не за палітычныя каштоўнасці, а за свой дом, сад каля яго, за сям’ю. Заканамерна, што перамаглі тыя, хто змагаўся за чалавечыя каштоўнасці. А тыя , хто прыйшоў заняволіць, пацярпелі паразу.
Цяпер усе мы карыстаемся пладамі барацьбы нашых прадзедаў за нашу свабоду ад рабства. А таксама — плёнам іх працы, бо ваеннае і пасляваеннае пакаленне аднавілі прамысловасць, адбудавалі гарады і вёскі, дзе цяпер жывем мы. Веліч народнага подзвігу ў тым, што яго стваралі не для сябе. Людзі ахвяравалі сабой для будучых пакаленняў, для нас. Мы ж, жывучы ў выгодзе, нашмат больш скардзімся на жыццё, чым яны.
Чаму вайна можа навучыць чалавека? Перш за ўсё, цаніць мір і па — братэрску аб’ядноўвацца дзеля яго. Шанаваць магчымасць жыць побач з блізкімі, а не чакаць іх гадамі з фронту. Кахаць і быць з любімымі, а не атрымоўваць « пахаванкі» жаніхоў. Спакойна ісці па вуліцы, а не бегчы хутчэй у бамбасховішча. Купляць у краме свежыя булачкі, а ня пячы хлеб з лебяды
Ветэраны ВАВ могуць расказаць нам, як страшная вайна, наколькі свет лепш. Але іх становіцца ўсё менш . Так давайце ж самі памятаць пра гэта, каб вялікія і малыя вайны засталіся ў гісторыі!
Больш чым паўстагоддзя таму адгрымелі апошнія залпы вайны. Вярнуліся дадому мільёны мужчын, абазнаных ўсе нягоды, якія калі-небудзь даставаліся на долю чалавека І шмат мільёнаў ваенных і цывільных не вярнуліся. Яны засталіся на незлічоных палях бітваў, у попеле концлагерных кремацыйных печаў, на сушы і на дне некалькіх мораў. Ўсюды. Сёння кажуць , што не засталося больш таямніц, і мы ведаем усё пра вайну. Калі мы ведаем усё пра вайну, то адкуль шчымлівая туга, якую адчуваеш , калі гучыць гімн Вялікай Айчыннай. Адкуль боль, ад якой нікуды не падзецца, калі з-пад кучы лапезна — пярэстых сучасных фатаграфій выгляне пажоўклы куток ваеннай фотакарткі, дзе абняўшыся стаяць загінулыя тады і памерлыя зусім нядаўна? І дзе мяжа, якая падзяляе наш шматстайны і дынамічны свет і свет, які застаўся за кадрам кінахронікі тых праўдзівых і жорсткіх гадоў ? Не, апошнія слова пра тую вайну яшчэ не сказана.
Варты захаплення подзвіг савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне. Непасільны цяжар нягод і пакут вынеслі на сваіх плячах салдаты і афіцэры, рабочыя і калгаснікі, дзеячы навукі і культуры, дзеці і дарослыя. Шмат напісана аб вайсковым подзвігу і значна менш — аб подзвігу тых , хто працаваў у тыле. А бо гэта — сапраўды вялікая тэма . «Усё для фронту , усё для перамогі» , — гэты лозунг натхняў працаўнікоў тылу, даваў ім новыя сілы. І з завадскіх цэхаў выходзілі новыя танкі, самалёты, артылерыйскія гранаты, снарады, патроны. Цяжка паверыць, што ўся гэта складаная тэхніка стваралася рукамі жанчын і дзяцей, бо мужчыны былі на фронце.
«Народ бессмяротны» — так называецца адзін з твораў знакамітага пісьменніка Васіля Гросмана. У гэтай назве гукі народных маршаў , стогны параненых, вуркатанне надыходзячых танкавых палкоў , слёзы і радасць Дня Перамогі. Так, народ бессмяротны , як бессмяротны яго подзвіг.
У той вайны быў і непарадны, непаказны бок. Нельга забываць, што саракавыя гады, як і трыццатыя, былі часам сталінскіх рэпрэсій. І нярэдка той, хто быў сапраўдным героем на фронце , апыняўся » ворагам народа», прыйшоўшы дадому. Але і гэта здолелі пераадолець савецкія людзі.
Людзі ваеннага пакалення — асаблівыя людзі . З франтоў Вялікай Айчыннай яны прынеслі ў няпростае жыццё краіны веру ў будучыню , гатоўнасць ахвяраваць сабой дзеля іншых. Побыт савецкіх людзей яшчэ доўгі час быў напоўнены адгалоскамі ваеннага ліхалецця.
Вышыня чалавечага подзвігу вызначаецца сілай любові да жыцця. Чым мацней гэтая любоў, тым неспасціжнасць вымярэнне подзвігу, які здзяйсняецца чалавекам дзеля любові да жыцця. І подзвіг народа — гэта прамое адлюстраванне подзвігу кожнага чалавека , памножанае на мільён, на дзясяткі мільёнаў.
Мне здаецца , што наш народ і зараз здольны на паўтор подзвігу яднання, братэрства і доўг, які стаў асноўным сэнсам Вялікай Айчыннай вайны , якая скончылася больш паўстагоддзя таму.