Прынцып арганізацыі аповесці «Жураўліны крык» абумоўлены мэтай — прааналізаваць матывы паводзін людзей, гераізму і баязлівасці, ваганні паміж абавязкам і страхам. У аповесці, якая складаецца з кіраўнікоў-навел, прысвечаных кожнаму з персанажаў, раскрываецца супярэчлівасць, складанасць унутранага жыцця Пшанічнага, Глечыка, Фішэра. Прасторава-часавыя межы аповесці «размыкаюцца» адступленнямі ў мінулае герояў, у даваеннае жыццё. Ва ўспамінах адкрываецца «гісторыя» характару, яго фарміраванне….
«Ім, — піша Быкаў, — хацелася толькі аднаго — дажыць да канца вайны. Толькі б перамагчы фашызм, дачакацца перамогі, убачыць хоць бы адзін мірны дзень без агню і крыві, і болей, здаецца, нічога б не трэба было. Яны былі згодныя на любую працу, на самае сціплае месца ў жыцці, ім усюды быў бы жаданы спакой пасля таго пекла, якое яны перажылі на фронце».
Пад ціскам абставінаў не ўсе людзі здольныя вытрымаць абстаноўку, але гэтыя людзі ўнутрана гатовыя да здрады і баязлівасці.
Такія людзі свядома здзяйсняюць здраду, але ў той жа час не пазбаўленыя жалю…
У канчатковым выніку толькі ў барацьбе да чалавека прыходзяць поспех і перамога над сабой. Яшчэ раз хочацца падкрэсліць, што ў апісанні чалавека на вайне пісьменнік пазбягае аднабаковага малюнка: бо чалавек пастаянна змяняецца, праяўляе то адны, то іншыя якасці. Усе героі быкавскіх аповесцяў, вельмі розныя па характары, узросце, тэмпераменту, аб’яднаныя адным: пачуццем гонару, адчуваннем таго, што яны выконваюць свой воінскі абавязак, уменьнем браць на сябе адказнасць у цяжкіх жыццевых сітуацыях. Самы галоўны подзвіг гэтых людзей — гэта перамога над сабой, над сваей стомленасцю і болем, якая і есць самы галоўны залог духоўнай крэпасці чалавека.