Першым жа ў шэрагу буйнейшых беларускіх мастакоў пасляваеннага перыяду англійскі прафесар паставіў Івана Мележа, годнага прадаўжальніка «справы Кузьмы Чорнага». Назваўшы выхад рамана «Людзі на балоце» «сапраўднай падзеяй найвялікшай значымасці. Арнольд Макмілін адзначаў: «Як твор вялікай арыгінальнасці і мастацкага майстэрства гэты раман займае асаблівае месца і нагадвае, бадай, мастацтва Л, Талстога». І яшчэ: «Энцыклапедычны па ахопе падзей, з натуральным, ціхім, арганічна развіваючымся сюжэтам, — гэты раман прасякнуты шмат ідэямі, характарамі і спалучае ў сабе псіхалагічную і філасофскую праніклівасць з вяліка-ляпны рэалістычнай манерай апавядання».
Адкрывае трылогію эпічны раман «Людзі на балоце» — твор вельмі моцны і арыгінальны.
Гэта твор уяўляе найвышэйшае дасягненне беларускай пасляваеннай прозы». Іван Мележ меў бясспрэчнае права казаць так: сам ён упарта, не ведаючы стомы, удасканальваў метады даследавання рэчаіснасці, даследаванні душы новага, рускага чалавека. Ён не прызнаваў легкіх шляхоў у літаратуры, справядліва лічачы, што толькі самае цяжкае па-сапраўднаму пленна.
Пісьменніку ўдалося самае цяжкае — паказаць інтэлектуальную моц, душэўную шматграннасць будаўнікоў новага свету. Увайшоўшы, як роўны, ў вялікае сузор’е Янкі Купалы, Якуба Коласа, Кузьмы Чорнага, аўтар «Людзей на балоце» новы крок у развіцці беларускай літаратуры, у паглыбленні яе псіхалагізму, рэалізацыі яе ўнутраных рэсурсаў мовы.
Сілу рэалізму Іван Мележа ўбачыў у тым, што тчалавек не спрашчае рэчаіснасці, а адважна выкрывае яе супярэчнасці, ўмеючы ўхапіць карэннае і намаляваць яркую, багатую, праўдзівую і пераканаўчую гістарычную карціну. Пісьменнік пераносіць нас у Палессе першай паловы 20-х гадоў. Мы знаемімся з прыродай, з сялянскім светам, норавамі простых людзей, якія жывуць у нечалавеча цяжкіх умовах.
Пісьменнік стварае цэлую галерэю запамінальных драматычных характараў людзей, якія знаходзяцца ва ўладзе прыватнай уласнасці». Ён пранікае і самыя глыбіні розуму і сэрца полешчукоў і аднаўляе выразныя вобразы беднякоў, адны з якіх пачынаюць падумваць аб артэлях, кааператывах, машынных таварыствах і камунах іншыя спадзяюцца,падзяліў зямлю, стаць «спраўнымі гаспадарамі» на «ўласным надзеле», «падняцца», «гумно снапамі набіць», «кароў завесці-не адну, а тры, пяць».