Для кожнага народа мінулае – гэта невычэрпная крыніца аднаўлення і развіцця асабістых якасцей асобы. Відавочна, што без вопыта пакаленняў і асэнсавання іх памылак немагчама рушыць уперад і ствараць новую будучыню. Творы мастацкай літаратуры ў гэтым сэнсе дапамагаюць сваей блізкасцю да рэальных падзей усвядоміць галоўную праўду жыцця: не памыляецца той, хто нічога не робіць.
Паэма Міколы Гусоўскага «Песня пра зубра» – не толькі выдатны твор беларускай літаратуры, але і яскравы летапіс традыцый і ладу жыцця беларускага народа 16 стагоддзя. З неперавершаннай праўдзівасцю Гусоўскі адлюстваваў уладальніка беларускіх пушчаў – зубра: гэтым алегарычным вобразам пісьменнік падкрэслівае нязломнасць народа і яго імкненне да свабоднага і шчаслівага жыцця. Вобраз зубра ў паэме пададзены як сімвал міралюбнага і сапраўднага беларуса, які абараняецца толькі тады, калі ўзнікае рэальная пагроза яго жыццю і спакойнаму існаванню.
Лес беларускага народа у паэме адлюстраваны як пакутніцкі і цяжкі шлях барацьбы за самастойнасць. Шматлікія гады простыя людзі былі стомлены бясконцымі войнамі і марылі аб звычайным чалавечым шчасці – пра жыцце без кровапраліцця і безсэнсоўнага прыгнячэння. Гусоўскі ў сваім творы прымушае беларускі народ усвядоміць важную праўду: чалавек сваімі рукамі здольны разбурыць хараство і першародную чысціню навакольнага свету. Аўтар заклікае чалавецтва задумацца пра тое, што яно патанула ў зайздрасці, вечнай незадаволенасці і злосці і што менавіта гэта не дазваляе яму быць абсалютна шчаслівым.
Твор Міколы Гусоўскага «Песня пра зубра» прасякнуты шчырым каханнем да роднай Беларусі. У кожным сказе, у яскравым і трапным слове адчувальна ўзнеслае захапленне аўтара прыгажосцю беларускай зямлі, гонар за сумленнасць і справядлівасць беларускага народа. Паэма як своеасаблівы заклік да сумленнага жыцця, да неспыннага змагання за мірнае неба, але галоўнае – за захаванне культурнай спадчыны для наступных пакаленняў.
Паэма Міколы Гусоўскага «Песня пра зубра» і сення вучыць нас, што галоўнае ў жыцці кожнага чалавека — гэта шчырае каханне да роднага краю і да свайго народа. Мінулае як люстэрка для сучаснікаў: народ не можа існаваць без сваей мовы, гісторыі, традыцый і барацьбы за лепшую будучыню. Мінулае вучыць нас, як жыць сёння: адзінае, што мае значнасць для кожнага народа — жыць па законам людскасці і рабіць высновы з уласных памылак.
